Lak Kaplama Ağırlığı Testi (Alt Üst Kapak, Gövde Her biri İçin)
Konserve üretiminde en büyük problem olan bozulmaları önlemek açısından genel olarak teneke kutular kullanılmaktadır. Laklı teneke kutular, korozyona karşı dayanıklıdır ve kutu içinde bulunan gıda maddeleri kesinlikle kutu tenekesi ile etkileşime girmemektedir. Laklı teneke kutuluların korozyona karşı dayanıklı olup olmadıkları bir takım test yöntemleri ile tespit edilmektedir. Bu şekilde işetmeler konserve edilecek gıda maddeleri için en uygun olan laklı tenekeden üretilmiş kutular kullanmaktadır.
Konservelerde, gıda maddelerinin kutu tenekesinde bulunan demir ve kalay ile etkileşime girerek meydana getirdikleri elektrokimyasal olaya bozulma denmektedir. Başka nedenler yanında iyi laklanmamış tenekeler de bozulmalara neden olmaktadır. Korozyonu arttıran faktörlerden biri, kutu kapama ve kenetleme işlemleri sırasında lakın çatlamasıdır.
Onbinde 1’den daha az karbon içeren çelik, merdaneler arasında yassı hale getirilerek teneke yapılmaktadır. İnceltilmiş bu tenekenin yüzeyi daha sonra çeşitli yöntemlerle kalay ile kaplanmaktadır. Bir tenekenin yapısında yaklaşık yüzde 98 oranında demir, yüzde 2 oranında da kalay bulunmaktadır. Kalay kullanılmasının nedeni, çeliğin paslanmasını önlemek içindir. Ancak bu işlem sırasında arada kalan gözenekleri kapatmak için de kalaylı teneke laklanmaktadır.
Gıda sektöründe konserve ürünlerde kullanılan ve hermetik kapatılan kutular genelde kalaylı ve laklı tenekelerden yapılmaktadır. Basit bir anlatımla konserve kutusunda tenekenin dıştan içe doğru yapısı şu şekildedir: çelik (0,25 mm), demir kalay alaşımı (0,00025 mm), kalay (0,0025 mm), oksit (0,0000025 mm) ve yağ veya lak (0,0000025 mm). Ayrıca teneke kutusunun dış yüzeyi de çeliğin üzerine demir kalay alaşımı ve boya maddeleri ile kaplanmaktadır.
Gelişmiş laboratuvarlarda ambalaj analizleri kapsamında, konserve kutularında alt kapak, üst kapak ve gövdenin herbiri için, lak kaplama ağırlığı testleri yapılmaktadır. Teneke yüzeyinde bulunan lak miktarı yani lak kaplama ağırlığı arttıkça, tenekenin korozyona dayanıklılığı da o artmaktadır.
Konserveler depolamaları ve kullanımları kolay olan ve uzun süre dayanabilen çok çeşitli işlenmiş gıdalardır. Konserve gıdaların kalitesi, seçilen hammaddeye, kullanılan teneke kutulara ve üretim aşamalarında yapılacak test ve analizlere bağlıdır. Üretim süreçlerinde yapılacak hatalar, konserve gıdanın bozulmasına (fiziksel, kimyasal ve mikrobiyal bozulmalara) neden olacaktır. Bu durumda insan sağlığı açısından da risk teşkil edecektir.
Genelde konserve gıda üretiminde teneke kutular tercih edilmektedir. Teknik olarak açıklamak gerekirse, konserve üretiminde, gıda maddeleri ısıl işlemlerle mikroorganizmalardan arındırılmakta ve hermetik koşullarda ve hermetik kutularda saklanmaktadır. Bu amaçla kullanılan teneke kutular lakla kaplanmakta ve korozyona karşı dayanıklı olması sağlanmaktadır.
Bu şekilde konserve içeriği teneke kutu ile kesinlikle bir etkileşime girmemektedir. Laklı teneke kutunun korozyona ne kadar dayanıklı olduğu bazı test yöntemleri ile tespit edilmektedir. Üretim sırasında konserve gıdaya en uygun laklı tenekeden üretilmiş kutu kullanılmalıdır. Bu amaçla, kutu seçimi yapılırken, kutunun ölçüsü, baskısı, boyası ve kutuya konulacak gıdanın özellikleri mutlaka göz önünde tutulmalıdır.
Kutu kapatma işlemi en kritik işlemlerden biridir. Bu yüzden kutu kenet analizleri yapılarak olası hataların önünde geçmek gerekmektedir. Ayrıca konserve kutularında teneke levha korozyon testleri de yapılmaktadır.
Konserve kutularında başlıca yapılan fiziksel analizler şunlardır: net tepe boşluğu tayini, süzme ağırlık tayini, net ağırlık ve doldurma oranı tayini.
Bütün bu konular Türk Gıda Kodeksi ve ilgili standartlarda yer almaktadır.
Gıda testleri çalışmalarında mevcut yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı birçok kuruluş tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınmaktadır. İşletmelerin ihtiyaçları doğrultusunda kuruluşumuz gıda testleri çerçevesinde konserve testleri de yapmaktadır.